Henk Barendregt is geen onbekende in de wetenschappelijke wereld. Maar ook in boeddhistisch kring heeft hij zijn sporen verdiend. “Zonder het boeddhisme had ik het als wetenschapper nooit zover geschopt.”

Wat is voor hem de kern van het boeddhisme? Barendregt: “De kern is de intentie hebben om te leven in vriendelijkheid met respect voor jezelf, anderen en de wereld, en daarnaast mentale factoren die dit moeilijk maken te verminderen en te elimineren.”

Barendregt beoefent al sinds 1972 meditatie. Hij begon in Californië, in wat nu bekend staat als The Silicon Valley. Een leuk weetje is dat Apple-oprichter Steve Jobs toentertijd bij hem in het meditatieklasje zat. “Jobs was een teruggetrokken persoon”, herinnert hij zich.

Beleving

Vanwege zijn jarenlange beoefening is de vraag gerechtvaardigd of er voor hem iets veranderd is aan de beleving van het boeddhisme. Het antwoord is bevestigend. “Ja. In het begin beoefende ik meditatie om speciale ervaringen te krijgen. Om een bepaald  gevoel uit een eerdere meditatie weer te beleven.” Maar meditatie is er juist voor om dingen los te laten, stelt hij. Onwetendheid is daar een voorbeeld van. “Ook andere hindernissen moet je loslaten. Door meditatie versterk je vriendelijkheid en opmerkzaamheid. Belangrijke factoren in het boeddhisme.”

De ervaring van het boeddhisme is voor Barendregt dus veranderd. Maar geldt dat ook voor de manier van beoefening? En is mediteren een dagelijks onderdeel van zijn leven? “Dat was het wel, maar nu niet meer. Ik ben meer iemand die jaarlijks een intensieve retraite volgt, waarin je dagen achter elkaar mediteert. Dat past beter bij mij. Ik merk ook dat ik dan na een dag of drie rustig word en goed kan loslaten.”

Boosheid

Dat hij in de kracht van meditatie gelooft, is helder. Ook de recente ontwikkeling van mediterende kinderen juicht hij toe. Een kennis van hem geeft meditatie aan kinderen. Die worden bijvoorbeeld gevraagd stil te zitten als een kikker, om de rust in zichzelf te vinden.

Barendregt noemt een leuk voorval over een kind dat mediteert. Toen de moeder boos was, zei het kind, als een gevorderd boeddhist: “Mam, je hebt boosheid in je.”

Blijft de vraag over hoe een gevorderd boeddhist het beste kan mediteren. Voldoende innerlijke rust cultiveren is een eerste stap, stelt Barendregt. Vervolgens is het van belang inzicht te cultiveren.

Volgens Barendregt is een bepaalde levensinstelling nodig om boeddhist te kunnen zijn. “Tot deze intenties kun je komen door in te zien dat bewustzijnstoestanden van mensen een zeer bepalende invloed hebben bij de totstandkoming van leed. De reden is dat we de wereld slechts zeer beperkt in de hand hebben, maar dat we de manier waarop we in de wereld staan veel beter kunnen beïnvloeden.”

Nyanaponika

Tenslotte adviseert Barendregt een boek dat hij aanbeveelt voor wie geïnteresseerd is in het boeddhisme: ‘Het hart van Boeddhistische meditatie’ van Nyanaponika. “Hij is het ook die (elders) ongeveer zegt: “De dhamma*  is geen vaststaande theorie, maar meer zoiets als natuurkunde, welke zich voortdurend ontwikkelt.”

(kader) Barendregt

Henk Barendregt is hoogleraar aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij geldt wereldwijd als expert op het gebied van de mathematische logica. Zijn specialiteit is de lambda-calculus, een formele taal om wiskundige functies, algoritmes en redeneringen weer te geven. Hij heeft meerdere prijzen voor zijn wetenschappelijk werk ontvangen. Ook geeft Barendregt Vipassana-meditatielessen.

Info: barendregt.wordpress.com/Vipassana

* Met Dhamma wordt verstaan: de lering, de weg, kortom, de praktijk, boeddhisme in het dagelijkse leven. ( Ingrid)