Tijdprofessor Tanja van der Lippe

 

Venray/Utrecht – Door drs. Nicole Mulders – De vraag hoe ondernemers met hun tijd omgaan, blijft boeiend. Feit is dat ze de laatste jaren niet per se meer tijd aan hun werk zijn gaan besteden. Toch voelt de werkdruk groter. Stelt Tanja van der Lippe, die is gepromoveerd op tijdsbesteding aan betaalde en onbetaalde arbeid. “In Nederland voelen we meer tijdsdruk dan in de ons omringende landen.“

De tijd is en blijft een opmerkelijk fenomeen. Dat erkent ook Tanja van der Lippe. Zij is hoogleraar sociologie in Utrecht en deskundig op het gebied van de tijdsverdeling tussen werk en privé. “De drukte die ondernemers ervaren is objectief, maar ook subjectief,” vertelt zij. “In Nederland voelen mensen dat ze het erg druk hebben. Maar toch besteden ze feitelijk minder tijd aan verplichte zaken (waar werk onder valt) dan in andere Europese landen. Wel is opvallend dat ouders steeds meer tijd aan hun kinderen zijn gaan besteden. Misschien is er wel minder tijd voor henzelf overgebleven.”

Flexibilisering werk 
Eén van de belangrijke oorzaken van het gevoel van drukte komt volgens Van der Lippe door de flexibilisering van werk. We kunnen overal en altijd werken. Zijn een erg productief land. “Een mail beantwoorden, kost niet veel tijd. En kan tegenwoordig op elk moment en op elke plek. Maar het kan afleiden van de dingen waar je op dat moment mee bezig bent, zoals een avondje uit met je partner of vrienden.” Het is vooral het idee van drukte, waardoor we ons zo druk voelen. Je bent niet langer op één plek aan het werk, maar op meerdere. “Dat versterkt dat gevoel. Dat gevoel is ook afhankelijk van het soort werk. “Iemand achter de kassa kan natuurlijk nauwelijks flexibel werken. Maar voor iemand die minder met zijn handen werkt e/o voor hoogopgeleiden, is dat makkelijker te doen. En dat kan zorgen voor meer werkstress.”
Volgens Van der Lippe lenen sommige beroepen zich dus makkelijker voor flexibeler werk dan andere. En het is ook afhankelijk van de fase in het leven van een ondernemer. “Een jonge consultant zonder kinderen besteedt veel tijd aan zijn werk. Heb je kinderen, dan ligt de zaak natuurlijk anders.”

Scheiding werk en privé 
Lastig is volgens Van der Lippe dat niet iedereen met die flexibiliteit van het werk kan omgaan.” Ze benoemt het onderscheid tussen integrators en segregators. “De eersten kunnen privé en werk goed integreren en vinden het geen probleem ’s avonds hun werkmail te checken. De tweede groep heeft daar meer moeite mee. Heeft behoefte aan een scherp onderscheid tussen werk en privé.” Opvallend volgens haar is de snelheid waarmee de communicatie gaat. “Als je een mail ontvangt, verwacht de verstuurder ervan dat je meteen reageert. Vroeger had je, dankzij de duur van de post, dagen om te reageren. Dat voelde rustiger.” Het voordeel volgens haar: je bent als ondernemer altijd goed geïnformeerd.

Kortom: er ligt veel druk op ondernemers. Zij kennen een grote verantwoordelijkheid. Het werk is nooit af. Iedereen zegt het druk te hebben. “Het lijkt er bijna op dat het niet goed met je gaat, als je het iets rustiger hebt. Echt iets van deze tijd. Jammer.”

Tegenstelling maatschappij 
Van der Lippe betreurt de tweespalt die nu in de maatschappij ontstaat. “Je hebt aan één kant de drukke ondernemers. Maar aan de andere kant zijn er mensen (vijftigplussers, jongeren) die niet aan het werk komen of blijven. Dat voelt als een enorme tegenstelling.” Is werken voor sommige ondernemers volgens haar een vlucht, om maar niet thuis te hoeven zijn? “Soms wel, ja. Daar is een interessant boek over geschreven: ‘When works becomes home, and home becomes work’ (van Arlie Russell Hochschild, red.)”. De kern is duidelijk: thuis kan lastig zijn. En werk gerieflijk. Haar antwoord op de vraag hoe ze zelf – met een goede carrière en als moeder van drie kinderen – balanceert tussen haar werk en privé, is bemoedigend: “Mijn partner en ik werken beiden evenveel en hebben er een goed evenwicht in gevonden.”

Tanja van der Lippe is hoogleraar Sociologie van Huishoudens en Arbeidsrelaties aan de Universiteit Utrecht. Ze studeerde economische sociologie aan de Universiteit Wageningen en promoveerde op de arbeidsverdeling tussen echtgenoten. Haar interesse ligt bij het terrein van de tijdsverdeling tussen werk en privé.

maart 2013, Midden / Noord