Afrikaans management Ubuntu
Venray – Door drs. Nicole Mulders – Afrikaans management begint de laatste jaren langzaam in het westerse bedrijfsleven door te dringen. Democratie en dialoog op de werkvloer staan hierbij centraal. “Globalisering betekent meer dan McDonalds en Coca Cola. Het is ook openstaan voor rituelen uit niet-westerse landen.”
Afrikaanse rituelen kunnen heilzaam werken in westerse bedrijfscultuur
Een kernelement in het Afrikaans managementdenken is Ubuntu, een filosofie die staat voor solidariteit en medemenselijkheid. In de nadagen van de apartheid werd Ubuntu door zwarte Zuid-Afrikanen gebruikt om zich tegen het onderdrukkende regime – ook op de werkvloer – af te zetten. “Niet voor niets, want er werd zelfs getwijfeld of donkere mensen leiding konden geven”, aldus Zuid-Afrikaliefhebber en -kenner en ex-lid van de anti-apartheidsbeweging Henk van den Heuvel. Hij promoveerde onlangs aan de Vrije Universiteit van Amsterdam op het onderwerp Afrikaans management. “Die twijfel heeft diepe wonden onder de zwarte bevolking geslagen.”
Dans op werkvloer
Die bevolking wilde niet langer meer uitvoeren wat van bovenaf door regering en management werd opgelegd. Met Ubuntu ijverde de zwarte bevolking voor democratie, ook op de werkvloer. Een beginsel dat men ook in het Westen steeds meer gaat toepassen. “De nadruk van Afrikaans management ligt op overleg tussen directie en medewerkers”, licht Van den Heuvel toe. “Veel tijd gaat zitten in dialogen over de bedrijfsfilosofie.” Die leiden volgens deze zienswijze uiteindelijk tot tijdsbesparing bij de uitvoering van het werk, omdat medewerkers zich bij het bedrijf betrokken zijn gaan voelen. Ook het toelaten van emoties zou volgens het Afrikaans management meer op de voorgrond mogen treden. “In het Westen zijn we gewend conflicten en gevoelens onder de tafel te houden. Het is juist gezond die met elkaar te bespreken”, meent Van den Heuvel. Creatieve Afrikaanse rituelen, zoals dans of muziek, kunnen hierbij ondersteunen. “Die kunnen bijzonder inspireren. Medewerkers en management worden daardoor in hun contact met anderen losser.” In dat licht plaatst Van den Heuvel vraagtekens bij de westerse zakelijke outfits. “Een pak met stropdas creëert afstand. Je kunt beter zoeken naar kleding die wel representatief is, maar dichter bij klanten/collega’s staat.”
Bezieling
Volgens Van den Heuvel zou Afrikaans management heilzaam kunnen uitwerken voor (westerse) bedrijven die vast zijn gelopen en kampen met een uitzichtloze situatie. “Als directie en medewerkers het verleerd zijn met elkaar te praten, kan Ubuntu de dialoog weer op gang brengen. En ervoor zorgen dat mensen weer bezield raken door hun werk. Zie het als een frisse wind die alles opengooit.“ Medewerkers zullen zich volgens Van den Heuvel niet langer loonslaaf voelen, maar gepassioneerd werknemer. “Die bezieling is hard nodig voor het runnen van een bedrijf. Maar”, nuanceert Van den Heuvel de kans op slagen, “ik kan me voorstellen dat Afrikaans management eerder slaagt bij een hip, multicultureel reclamebureau dan bij een traditionele organisatie met enkel blanke vijftigplussers.” Info: www.africanleadershipgroup.com
februari 2009, Midden / Noord