Filosoof Ad Verbrugge
Amsterdam/Venray – Wat is ondernemerschap? Waar moet je als ondernemer aan voldoen? En wat is de waarde van cursussen voor ondernemers? Beklijft die informatie? We vroegen het filosoof Ad Verbugge. “Een cursus vormt soms enkel een legitimatie voor het management.”
“Denk na over zaken die er voor jou echt toe doen”, adviseert Ad Verbrugge.
‘Bij een manager heb ik een heel wat minder goed gevoel dan bij een ondernemer’
Wat is voor jou de definitie van een ondernemer?
“Ik denk dat je een ondernemer deels bent door geboorte, en deels door je opvoeding en
scholing. Sommige ondernemers zijn vooral creatief sterk. Anderen meer zakelijk. Die zijn bijvoorbeeld juridisch of financieel heel handig.
Een creatieve inborst en een zakelijke zijn beide voor het bedrijf nodig, en soms heb je daarvoor een compagnon nodig. Maar één en ander is ook afhankelijk van het soort bedrijf.
” Aan welke voorwaarde moet een ondernemer voldoen? En een manager?
“Je moet in ieder geval initiatief tonen en in staat zijn tot leiderschap. Verder staat ondernemerschap voor het hebben van lef, het bedenken van nieuwe ideeën, het hebben van gevoel voor de tijdsgeest en het aangaan van risico’s. Een ondernemer moet inspireren en zijn energie overbrengen, en een visionair zijn. Daarnaast moet hij ook aards zijn en discipline hebben. Bij een manager heb ik overigens een heel wat minder goed gevoel dan bij een eigenaar of ondernemer. Management neigt nog al eens naar bureaucratie, zeker bij grote bedrijven en organisaties. Met veel bureauwerk en trage beslissingen.”
Zie jij jezelf als ondernemer?
“Nou, enigszins misschien. In de eerste plaats werk ik op de universiteit en ben ik filosoof. Maar ik heb ook een BV, adviseer bedrijven en instellingen en spreek veel op bijeenkomsten. Een echte ondernemer is voor mij iemand die zich door niemand zomaar de wet laat voorschrijven. Die de wereld intrekt. En die zich niet op zolder verstopt. Daar herken ik me wel een beetje in. Maar ik zie mezelf toch vooral als een avontuurlijk persoon. Als een avontuurlijke filosoof. En mijn vak is ontstaan vanuit liefhebberij, ook mijn eigen onderneming.”
Zou een meer filosofische kijk welkom zijn op de werkvloer?
“Dat hangt er van af. Je moet als ondernemer in ieder geval weten wat je wil, voeling hebben met de tijd en de omstandigheden goed inschatten. En wat een bedrijf in dat verband nodig heeft en kan. Dat zijn voorwaarden voor succes. Een filosofische kijk kan daarbij soms helpen, zodat je kunt nadenken over zaken die er voor jou echt toe doen. Vooral waar het gaat om complexe vraagstukken rond de organisatie of de maatschappij of lange termijn ontwikkelingen wordt nog al eens een beroep op me gedaan.”
Er zijn talloze ondernemerscursussen. Wat is jouw idee daarvan?
“Hangt ervan af over welke cursussen je het hebt. Vaak ook houdt het management van een bedrijf zich bezig met zijn eigen activiteiten en lijkt het de eigen positie door die cursussen te legitimeren. Die cursussen vormen een hele industrie. Het is echter de vraag wat de feitelijke meerwaarde ervan. Op zich is het prima als het geld er is. Maar het lijkt me verstandig hiermee voorzichtig om te gaan, nu er crisis is. Dat gebeurt in de meeste gevallen gelukkig vanzelf.”
Wat zijn de motieven om mensen op cursus te sturen?
“Er kunnen allerlei motieven zijn. Cursussen hebben ook nog al eens een sociale functie: soortgenoten komen met elkaar in aanraking. Ik begrijp dat dit aangenaam kan zijn. Maar de vraag is wat het oplevert. Misschien is die tijd wel beter te besteden. En wellicht zijn voor dat contact andere manieren dan het volgen van een cursus. Sommige werknemers zijn inmiddels cursusmoe. Dat is begrijpelijk, want de inhoud van veel cursussen is nogal dun en/of vluchtig.
De meerwaarde moet zijn: wat leer ik er nu echt van? Dat kan vakinhoudelijk van aard zijn, maar ook je persoonlijke ontwikkeling betreffen. Wat je nodig hebt is afhankelijk van de vraag die je hebt. Als je een ander inzicht krijgt in je eigen leven en werken, kun je heel anders ten opzichte van je professie staan. Als een cursus dat teweeg brengt, is dat heel mooi. Ook kan een cursus nieuwe speelruimte geven voor het eigen handelen. Om op een andere manier naar een organisatie te kijken en te gaan werken. ”
Wat zijn de grootste missers bij het cursusaanbod?
“Vaak zijn de cursussen te algemeen of te trendy. Dan heb je er niet zoveel aan. De vertaling naar de werkvloer en het concrete werken is beslissend. Er verandert pas echt iets wanneer de kennis ‘inslijt’ in de organisatie en daar is heel wat voor nodig. En verder: er wordt wel eens gezegd dat je iedere twee jaar een nieuwe cursus moet volgen. Onzin is dat, dat hangt er maar net van af. Er moet vooral ook naar de lange termijn gekeken worden. Er valt nog best wat te verbeteren op dit gebied. Een verhelderend gesprek op de werkvloer met een filosoof zou wellicht welkom zijn in sommige gevallen…”
Ad Verbrugge studeerde filosofie aan de universiteit van Leiden en promoveerde in Leuven. Verbrugge is universitair hoofddocent aan de Vrije Universiteit Amsterdam en mede-oprichter en voorzitter van de vereniging Beter Onderwijs Nederland (BON). Daarnaast was hij jarenlang adviseur van Buitenhof en presenteert hij sinds 2011 samen met Clairy Polak ‘Het filosofisch kwintet’ van HUMAN. Deze zomer verscheen zijn boek ‘Staat van verwarring : het offer van liefde’.
Tekst: Drs. Nicole Mulders
Fotografie: Tjebbe Venema
november 2013, Midden / Noord