Leo Andringa, economie van gemeenschap

Nieuwkuijk/Venray – Door drs. Nicole Mulders – Een deel van de winst van een onderneming delen met de armen. Dat is de leidraad van de economie van gemeenschap. Verantwoordelijke is econoom Leo Andringa, die een week in Nederland was omdat hij een lezing in Rotterdam over dit onderwerp gaf. “Dit idee is echt revolutionair.”

 

Een beminnelijke man is hij. En bevlogen als hij praat over het belang van mededogen. Leo Andringa verblijft met zijn vrouw, wanneer ze niet in hun woonplaats Rome zijn, in een sfeervolle pied-à-terre in Nieuwkuijk, vlakbij Den Bosch. Daar zetelt het hoofdkwartier van de Focolare-beweging, waar Andringa al jaren lid van is. Economie van gemeenschap is daaruit voortgekomen. Het is een onderwerp dat de laatste maanden regelmatig het nieuws heeft gehaald. “De economie van gemeenschap stelt dat ondernemingen winst mogen maken, maar dat een deel daarvan naar anderen gaat”, aldus Andringa. Met anderen doelt hij op noodlijdenden in de omgeving die arm of ziek zijn of een beperking hebben, maar ook op armen elders in de wereld.

De economie van gemeenschap bestaat ruim twintig jaar en is een uitvloeisel van de katholieke Focolare-beweging, die in de jaren veertig werd opgericht en verspreid is over de hele wereld. De kern van de economie van gemeenschap is het belang van delen met elkaar. “Er zijn verschillende gradaties hierin,” aldus Andringa. “Van de gelofte van armoede tot het geven van een bijdrage aan anderen als bedrijf”. Aanleiding voor de oprichting van de economie van gemeenschap was de constatering van Chiara Lubich, stichter van Focolarebeweging, dat met de gemeenschap van goederen niet iedereen op deze planeet gevoed kon worden. Zo ontstond het idee om bedrijven, meestal van Focolare-leden, hun winst met armen te delen. Ondernemingen werden opgericht in onder andere Brazilië, Italië, België en Afrika. Het aantal staat nu bijna op duizend. Een aansprekend voorbeeld over de grens noemt Andringa de Belgische ondernemer Koen van Reusel met Batiself NV.

De economie van gemeenschap is volgens Andringa revolutionair. “Het concept genereert veel rijkdom. Bedrijven kunnen hiermee veel voor de medemens betekenen. Winst mag nooit een doel op zich zijn. Het is een middel. Een ondernemer moet ook met andere aspecten rekening houden, zoals goede arbeidsverhoudingen en een goede relatie met de klant, leverancier en omgeving.” Het mooiste volgens hem is als bedrijven al tijdens hun productie rekening met al deze aspecten houden. “Wat we nu nogal eens ervaren is dat te weinig personeel onder stress moet werken, er tegen een hogere prijs dan nodig is wordt verkocht en er vervolgens nog zoveel winst overblijft dat men deze wel moet schenken. (filantropie)”

Ora et labora (bid en werk) is een religieuze leus die Andringa en zijn medestanders vaak gebruiken. “Denk aan de heilige Benedictus: hij heeft veel bedrijven doen ontstaan. Werken is goed. Het is niet aan slaven voorbehouden, zoals dat vroeger was. Denk maar aan monniken die nu hard werken en er van genieten. Maar die vooral op een goede manier ondernemen.”

Franciscus is een andere heilige die Andringa aanhaalt. Hij was tegen het gedrag van woekeraars. Andringa meent dat, als de maatschappij de principes van de economie van gemeenschap had gevolgd, de bankencrisis er niet zou zijn geweest. “Het is niet de bedoeling dat de maatschappij betaalt voor de fouten van de banken. . Het gedachtegoed van de gemeenschap van economie zou veel beter voor de economie, en de mensen, zijn geweest.”
Het lijkt een mooi gegeven, de ideeën van de economie van gemeenschap. Verwacht Andringa dat mensen die binnen enkele jaren zullen volgen? “Ik ben van mening dat het, helaas, nog vele jaren zal duren voordat de maatschappij en de economie zullen veranderen. Ik denk dat we als samenleving door een nog veel grotere crisis zullen gaan.” Ook hebben we volgens hem positieve voorbeelden nodig, zoals Gandhi, Martin Luther King en Moeder Teresa. “Zij zorgden voor een betere maatschappij ten koste van zichzelf. Die voorbeelden zijn nu ook nodig.”Met onze economie van gemeenschap proberen wij ons deel te doen.”

Econoom Leo Andringa werkte onder andere bij bedrijven als AKZO en het Ministerie van Financiën en was jarenlang regiodirecteur van de Nederlandsche Bank. Sinds eind jaren zeventig is hij lid van de Focolare-beweging en wereldwijd medeverantwoordelijk voor de economie van gemeenschap.

december 2012, Midden / Noord