Hoogleraar Jeff Gaspersz over innovatie en kansrijk denken

Door drs. Nicole Mulders – U heeft een scala aan publicaties op uw naam staan over innovatie. Ook uw laatste boek ‘Grijp je kans!’ gaat over het benutten van mogelijkheden in werk en privéleven.

Vanwaar uw belangstelling daarvoor?
“Ik heb door de trainingen die ik geef (zie kader) veel organisaties bezocht en werknemers en werkgevers gesproken, en vaak geven zij aan dat bepaalde voorstellen ‘toch niet zullen werken, of dat ze bepaalde zaken toch niet kunnen oppakken’. Die houding verlamt mensen. Mijn vraag is dan altijd: ‘Wat kun je wél bereiken binnen jouw invloedssfeer?’ Ik ben gaan schrijven om de grote groep mensen die vast zit in hun denkpatronen te motiveren juist kansen te zien, en te pakken.

Wordt ons potentieel zo slecht gebruikt?
“Absoluut. In mensen zit zoveel meer potentie dan waar ze zich bewust van zijn. Ik heb me ook altijd laten inspireren door de uitspraak van Nelson Mandela, dat we banger zijn voor onze mogelijkheden dan voor onze gebreken. Veel mensen presteren onder hun eigen niveau, in hun werk, maar ook in hun privéleven. Mensen gebruiken hun kennis en leveren hun prestaties, maar er kan meer uitgehaald worden. Soms moet die verandering geforceerd worden, zoals nu met de financiële crisis. Dat noopt mensen zaken anders aan te pakken. Creatiever te worden.”

Hoe ligt voor u de scheidslijn tussen het accepteren van een vervelende situatie – zoals een crisis – en het vervallen in lethargie?
“Het gaat altijd om de keuze die je zelf maakt. We hebben niet altijd invloed op wat er in het leven gebeurt, maar wel op de manier waarop we ernaar kijken. Die keuze maak je zelf en activeert of verlamt je.”

Kunt u daar een voorbeeld van geven?
“Iemand die ik in een van mijn trainingen sprak, kon op zijn werk meedoen met een prestigieus project. Een mooie promotie, die hem aansprak. Maar hij had zich eerder voorgenomen minder te werken en meer energie in zijn relaties te steken. Hij stond voor een dilemma, maar de keuze was voor hem helder: geen promotie, maar meer vrije tijd. Die duidelijke, eigen keuze voorkomt frustratie en het ‘had ik maar…’-gevoel achteraf. Zoals managementauteur Covey ooit zei: ‘Je kunt pas echt ‘nee’ zeggen vanuit een dieper ‘ja’.”

Waarom zijn organisaties (lees: mensen) zo huiverig voor innovatie en verandering?
“Mensen zien verandering als iets negatiefs. Ze denken vaak dat die toch niet goed zal uitpakken. Dat is een ingesleten kijk. Tijdens een training gaf een inkoper aan dat hij een inkoopbaan elders zocht. Dat lukte maar niet. Zijn probleem was dat hij zichzelf louter etiketteerde als inkoper. Op een bepaald moment realiseerde hij zich dat hij klanten ook vaak advies gaf. Door zich ook als adviseur te zien, vond hij een andere baan en werkt hij nu met veel vreugde als senior adviseur. De les is dat een starre etikettering – zoals: ‘Je bent inkoper’ of ‘Je kan die nieuwe baan onmogelijk aan’ – sterk kansbeperkend kan zijn. ”

Hoe schep je kansen voor je ideeën?
“Je moet eerst bij jezelf te rade gaan in wat voor cultuur je wilt werken. Kies je ervoor te blijven werken voor een organisatie waar er weinig ruimte voor ideeën is, of vind je ontplooiing en creativiteit zo belangrijk dat je besluit te verkassen? Vaak gaat het ook om doorzetten. Denk maar aan J.K. Rowling die met haar eerste Harry Potterboek keer op keer werd afgewezen en uiteindelijk toch een uitgever vond. Het resultaat was een wereldsucces. Als je intens in je idee gelooft, vind je de durf om verder te gaan en ondernemend te zijn. De essentie is volop in het leven te staan. De krachten én tegenkrachten te ervaren. Soms een stap opzij te doen en vanuit een bredere kijk je af te vragen: waar bouw ik aan in werk en privé? Herken je zelfbeperkende gedachten en verander die. Laat je inspireren door je helden. En: met eigenwijs-zijn – je eigen wijsheid volgen -, kom je ver. Ondernemerschap is voor mij niet zozeer ingeschreven staan in het Handelsregister. Het is vooral het volgen van je passie en gaan creëren. Dat kan een succesvolle carrière zijn, maar net zo goed het nemen van een sabbatical, een wereldreis maken of iets doen voor je wijk. Die keuze is aan jou.”

Jeff Gaspersz is hoogleraar innovatie aan Nyenrode Business Universiteit. Voorts adviseert hij ondernemers, managers en professionals bij het vinden van kansrijke ideeën. Zijn laatste boek ‘Grijp je kans!’, uitgegeven bij Het Spectrum, gaat over het vinden en benutten van nieuwe mogelijkheden. Info: www.jeffgaspersz.com.
juni 2009, Midden / Noord